۱۵ فروردین ۱۴۰۳
پایگاه خبری پریشهر – زنگ زرد یا زنگ نواری گندم یکی از تهدیدات جدی در کشاورزی، خصوصاً در کشت غلات است.
این بیماری که از خطرناک‌ترین بیماریهای قارچی غلات از نظر سرعت گسترش و چرخه بیماری به شمار می آید، به دنبال افزایش رطوبت هوا و بارندگی‌های متناوب بهاری ظاهر می‌شود وعلاوه بر گندم، به جو، چاودار و یولاف و حتی بسیاری از علف‌های هرز خانواده گندمیان حمله میکند.
این بیماری می‌تواند خسارت جبران ناپذیری بر کمیت و کیفیت محصول کشاورزان وارد کرده و نیز بر سلامت مصرف کنندگان محصول اثر سوء بر جای گذارد.
شناسایی بیماری زنگ زرد از بهمن ماه ۱۴۰۲ در گلستان
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی گلستان می گوید: این بیماری قارچی از دوم بهمن ماه ۱۴۰۲ در گندمزارهای استان شناسایی و در حال حاضر در تمامی مزارع گلستان مشاهده می‌شود اما بیشترین میزان شیوع در کردکوی، گرگان و علی‌آبادکتول است.
به گفته مهقانی قصور و کوتاهی کشاورزان از نظر سرعت در سمپاشی و استفاده از سموم بادوام و باکیفیت در مبارزه با بیماری زنگ زرد، می‌تواند کاهش ۵۰ تا ۶۰ درصدی عملکرد گندم را به همراه داشته باشد.
وی یادآور شد: مبارزه علیه بیماریهای قارچی تاکنون در حدود ۲۹۰ هزار هکتار از مزارع گندم و ۴۰ هزار هکتار از اراضی کلزای گلستان انجام شده است.
در سال زراعی جاری ۳۸۰ هزار هکتار گندم، ۸۳ هزار هکتار جو و ۴۸ هزار و ۵۰۰ هکتار کلزا در گلستان کشت شده است.
اما پیش و بیش از دما، رطوبت بالا و باد، کشت ارقام حساس گندم است که از مهمترین علل بروز و شیوع بیماری زنگ زرد گندم شناخته می شود به طوری که کارشناسان حوزه کشاورزی معتقدند انتخاب ارقام مقاوم یا تحمل کننده زنگ زرد که توانایی مقاومت در برابر نژادهای فیزیولوژیک جدید زنگ‌ها را داشته باشند به عنوان اولین و مهم ترین قدم در راستای جلوگیری از ایجاد و گسترش این بیماری باید مورد توجه قرار گیرد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان اما در این باره می گوید که هرگز یک رقم نمی تواند مقاومت صد درصدی در برابر یک بیماری داشته باشد همچنانکه میدانیم زنگ زرد، درست مانند ویروس کرونا هر چند روز با جهشی جدید همراه شده و گندم را درگیر میکند.
او با تأکید بر اینکه با افزایش شدت بیماری، مقاومت کاهش پیدا کرده و احتمال ابتلای گندم به زنگ زرد و سایر بیماریها افزایش می یابد تصریح می کند: در چنین شرایطی، اقدام به موقع و اصولی کشاورزان برای دفع این بیماری بسیار تعیین کننده است.
مهقانی اضافه کرد: همچنین بهره گیری از سموم ترکیبی باید در دستور کار کشاورزان قرار گیرد.
اما به نظر می رسد دشواری های عملیات سم پاشی، هزینه زیاد و زمان بر بودن، از جمله عواملی است که رغبت کشاورزان به مقابله ی به موقع با این بیماری را تحت الشعاع قرار می دهد. برخی کارشناسان حوزه کشاورزی، اجرای “مبارزه هوشمند” یا محلول پاشی به کمک پهپادهای سمپاش را شیوه ای موثر برای رفع این مشکل می دانند.
به گفته کارشناسان، افزایش چشمگیر سرعت سمپاشی (نزدیک به ۳۰ هکتار در روز)، کاهش آب مصرفی تا تنها ۱۰ لیتر در هکتار و نیز یکنواختی در پاشش سم از مزایای “مبارزه هوشمند با زنگ زرد به کمک پهپاد” است.
اما مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی گلستان می گوید که میزان اثربخشی سمپاشی هوشمند در مقابله با آفات و بیماریهای مختلف، یکسان نیست.
کیانوش حق نما اظهار داشت: به عنوان مثال بهره گیری از پهپاد در مقابله با علف های هرز به هیچ وجه توصیه نمی شود، اما به منظور مبارزه با آفت غنچه خوار کلزا این روش کاملا موثر و کارآست.
وی با تأکید بر اینکه برای بهره گیری موثر و دستیابی به بهترین نتیجه از پهپادهای سمپاش باید اول نوع آفت و بیماری مورد بررسی و شناسایی قرار گیرد خاطرنشان کرد: این روش برای آن دسته از آلودگی های قارچی که زیر کانوپی قرار می گیرند موثر نبوده و در مقابل، روی آلودگی هایی که روی کانوپی است انتظار پاسخدهی مثبت داریم.
حق نما یادآور شد: مشکل اصلی در موضوع قارچ زنگ زرد گندم آنجاست که این آلودگی هم روی کانوپی و هم زیر آن قرار دارد و به همین دلیل بهره گیری از مدل مبارزه هوشمند در مقابله با این آفت باید با دقت دوچندان مورد بررسی قرار گیرد.
وی به کشاورزان توصیه کرد در صورت تمایل به استفاده از تکنولوژی پهپادهای سمپاش، از مشاوره ی کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی بهره بگیرند. بیماری قارچی زنگ زرد اولین بار در ایران در سال ۱۳۲۶ شناسایی شد ولی به طور قطع قبل از این تاریخ هم در کشور شیوع داشته است.
اپیدمی‌های آن هر ۴ تا ۵ سال یک بار خسارتهای شدیدی ایجاد میکند. در بهار سال ۱۳۷۲، این بیماری در مزارع گندم مناطق مختلف کشور به صورت اپیدمی نسبتاً شدید ظاهر شد که خساراتی چشمگیر به محصول کشاورزان وارد آورد.
اما از آن سال تا کنون، به دلیل توسعه کاشت ارقام مقاوم و نیز کانون کوبی‌هایی که به وسیله برخی سموم قارچکش مؤثر انجام گرفته است، این بیماری نتوانسته به صورت همه‌گیر بروز نماید. اما از آنجا که عامل بیماری قادر به ایجاد نژادهای فیزیولوژیک متعدد است کار تهیه ارقام مقاوم باید دایمی باشد.
درباره نویسنده خبر
