15 فروردين 1403
مهشيد گودرزيان- زنگ زرد یا زنگ نواری گندم یکی از تهدیدات جدی در کشاورزی، خصوصاً در کشت غلات است.
این بیماری که از خطرناک‌ترین بیماری‌های قارچی غلات از نظر سرعت گسترش و چرخه بيماري به شمار مي آيد، به دنبال افزایش رطوبت هوا و بارندگی‌های متناوب بهاری ظاهر می‌شود وعلاوه بر گندم، به جو، چاودار و یولاف و حتی بسیاری از علف‌های هرز خانواده گندمیان حمله می‌کند.
این بیماری می‌تواند خسارت جبران ناپذیری بر کمیت و کیفیت محصول كشاورزان وارد کرده و نيز بر سلامت مصرف كنندگان محصول اثر سوء بر جای گذارد.
شناسايي بيماري زنگ زرد از بهمن ماه 1402 در گلستان
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی گلستان مي گويد: اين بيماري قارچي از دوم بهمن ماه 1402 در گندمزارهاي استان شناسايي و در حال حاضر در تمامی مزارع گلستان مشاهده می‌شود اما بیشترین ميزان شیوع در کردکوی، گرگان و علی‌آبادکتول است.
به گفته مهقانی قصور و کوتاهی کشاورزان از نظر سرعت در سمپاشي و استفاده از سموم بادوام و باكيفيت در مبارزه با بیماری زنگ زرد، می‌تواند کاهش ۵۰ تا ۶۰ درصدی عملکرد گندم را به همراه داشته باشد.
وي يادآور شد: مبارزه علیه بیماری‌های قارچی تاکنون در حدود ۲۹۰ هزار هکتار از مزارع گندم و ۴۰ هزار هکتار از اراضی کلزای گلستان انجام شده است.
در سال زراعي جاري ۳۸۰ هزار هکتار گندم، ۸۳ هزار هکتار جو و ۴۸ هزار و ۵۰۰ هکتار کلزا در گلستان کشت شده است.
اما پيش و بيش از دما، رطوبت بالا و باد، کشت ارقام حساس گندم است كه از مهمترين علل بروز و شيوع بیماری زنگ زرد گندم شناخته مي شود به طوري كه كارشناسان حوزه كشاورزي معتقدند انتخاب ارقام مقاوم یا تحمل كننده زنگ زرد كه توانایی مقاومت در برابر نژادهای فیزیولوژیک جدید زنگ‌ها را داشته باشند به عنوان اولين و مهم ترين قدم در راستاي جلوگيري از ايجاد و گسترش اين بيماري بايد مورد توجه قرار گيرد.
معاون بهبود توليدات گياهي جهاد كشاورزي گلستان اما در اين باره مي گويد كه هرگز يك رقم نمي تواند مقاومت صد درصدي در برابر يك بيماري داشته باشد همچنانكه ميدانيم زنگ زرد، درست مانند ويروس كرونا هر چند روز با جهشي جديد همراه شده و گندم را درگير ميكند.
او با تأكيد بر اينكه با افزايش شدت بيماري، مقاومت كاهش پيدا كرده و احتمال ابتلاي گندم به زنگ زرد و ساير بيماريها افزايش مي يابد تصريح مي كند: در چنين شرايطي، اقدام به موقع و اصولي كشاورزان براي دفع اين بيماري بسيار تعيين كننده است.
مهقاني اضافه كرد: همچنين بهره گيري از سموم تركيبي بايد در دستور كار كشاورزان قرار گيرد.
اما به نظر مي رسد دشواری های عمليات سم پاشي، هزينه زياد و زمان بر بودن، از جمله عواملي است كه رغبت كشاورزان به مقابله ي به موقع با اين بيماري را تحت الشعاع قرار مي دهد. برخي كارشناسان حوزه كشاورزي، اجراي “مبارزه هوشمند” يا محلول پاشي به كمك پهپادهاي سمپاش را شيوه اي موثر براي رفع اين مشكل مي دانند.
به گفته كارشناسان، افزایش چشمگیر سرعت سم‌پاشی (نزدیک به 30 هکتار در روز)، کاهش آب مصرفی تا تنها 10 لیتر در هکتار و نيز یکنواختی در پاشش سم از مزایای “مبارزه هوشمند با زنگ زرد به کمک پهپاد” است.
اما مدير حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزي گلستان مي گويد كه ميزان اثربخشي سمپاشي هوشمند در مقابله با آفات و بيماريهاي مختلف، يكسان نيست.
كيانوش حق نما اظهار داشت: به عنوان مثال بهره گيري از پهپاد در مقابله با علف هاي هرز به هيچ وجه توصيه نمي شود، اما به منظور مبارزه با آفت غنچه خوار كلزا اين روش كاملا موثر و كارآست.
وي با تأكيد بر اينكه براي بهره گيري موثر و دستيابي به بهترين نتيجه از پهپادهاي سمپاش بايد اول نوع آفت و بيماري مورد بررسي و شناسايي قرار گيرد خاطرنشان كرد: اين روش براي آن دسته از آلودگي هاي قارچي كه زير كانوپي قرار مي گيرند موثر نبوده و در مقابل، روي آلودگي هايي كه روي كانوپي است انتظار پاسخدهي مثبت داريم.
حق نما يادآور شد: مشكل اصلي در موضوع قارچ زنگ زرد گندم آنجاست كه اين آلودگي هم روي كانوپي و هم زير آن قرار دارد و به همين دليل بهره گيري از مدل مبارزه هوشمند در مقابله با اين آفت بايد با دقت دوچندان مورد بررسي قرار گيرد.
وي به كشاورزان توصيه كرد در صورت تمايل به استفاده از تكنولوژي پهپادهاي سمپاش، از مشاوره ي كارشناسان سازمان جهاد كشاورزي بهره بگيرند. بيماري قارچي زنگ زرد اولين بار در ايران در سال 1326 شناسايي شد ولي به طور قطع قبل از اين تاريخ هم در كشور شيوع داشته است.
اپيدمي‌هاي آن هر 4 تا 5 سال يك بار خسارتهاي شديدي ايجاد ميكند. در بهار سال 1372، اين بيماري در مزارع گندم مناطق مختلف كشور به صورت اپيدمي نسبتاً شديد ظاهر شد كه خساراتي چشمگير به محصول كشاورزان وارد آورد.
اما از آن سال تا كنون، به دليل توسعه كاشت ارقام مقاوم و نيز كانون كوبي‌هايي كه به وسيله برخي سموم قارچكش مؤثر انجام گرفته است، اين بيماري نتوانسته به صورت همه‌گير بروز نمايد. اما از آنجا كه عامل بيماري قادر به ايجاد نژادهاي فيزيولوژيك متعدد است كار تهيه ارقام مقاوم بايد دايمي باشد.
درباره نویسنده خبر
