۶ مهر ۱۴۰۴
الهام رئوفی فر- میدان شهرداری گرگان، نخستین میدان نوین این شهر است که نماد هویت تاریخی و فرهنگی آن، پس از سالها تغییرات و آسیبهای ناشی از الحاقات و مالکیت خصوصی، هماکنون در مسیر مرمت و بازطراحی قرار گرفته اما پس از چندی در مسیر مرمت و بازطراحی قرار دارد تا سیمای تاریخی آن بازآفرینی و کیفیت زندگی شهری ارتقا دهد.
میدان شهرداری گرگان، بهعنوان یکی از شاخصترین و قدیمیترین نمادهای هویت تاریخی، فرهنگی و اجتماعی این شهر، جایگاه ویژهای در خاطره جمعی شهروندان و گردشگران دارد. این میدان که همزمان با خیابانکشیهای دوره پهلوی و ورود اتومبیل به بافت تاریخی شکل گرفت، نخستین میدان نوین شهر محسوب میشود که در طول سه دهه اخیر، تغییرات ناشی از مالکیت خصوصی، الحاقات ساختمانی و نصب تأسیسات به نماهای اصلی ومنظر تاریخی آن خدشه وارد کرده است در همین راستا، پایگاه ملی بافت تاریخی گرگان بر ضرورت مرمت و ساماندهی این میدان تأکید داشته و شهرداری گرگان نیز پروژه بازطراحی و بازآفرینی میدان را با هدف ترکیب هویت تاریخی، ارتقای کیفیت زندگی شهری، بهبود ایمنی عابران و روانسازی جریان ترافیک آغاز کرده است.
سرپرست پایگاه ملی بافت تاریخی گرگان با تأکید بر ضرورت مرمت و ساماندهی میدان شهرداری می گوید: در طول سه دهه اخیر، بسیاری از نماهای این میدان بهواسطه الحاقات، نصب تأسیسات و تغییرات ناشی از مالکیت خصوصی دچار آسیب شده از این رو طرح مرمت و ساماندهی میدان شهرداری گرگان از سال ۱۳۹۰ در کمیسیون ماده پنج استان تصویب شد.
عالیه ملکشاهکویی در گفت و گو با پریشهر با تاکید بر اینکه بدون همراهی و مشارکت مالکان خصوصی این طرح بهطور کامل اجرایی نخواهد شد، می افزاید: میدان شهرداری گرگان بهعنوان نخستین میدان نوین این شهر، همزمان با خیابانکشیهای دوره پهلوی و ورود اتومبیل به بافت تاریخی شکل گرفت، در آن زمان، الگوی خاصی برای معماری بناهای اطراف میدان در نظر گرفته شد تا نمای یکپارچه و هماهنگی در این محدوده ایجاد شود.
وی ادامه می دهد: در طول دو تا سه دهه اخیر، بسیاری از این نماها بهواسطه الحاقات، نصب تأسیسات و تغییرات ناشی از مالکیت خصوصی دچار آسیب شده و چهره اصلی میدان را مخدوش کردهاند، به همین دلیل امروزه میدان شهرداری که مرکز رفتوآمد شهروندان و مقصد نخست گردشگران ورودی به گرگان است، با مشکلات جدی در منظر شهری روبهرو است.
ملک شاهکویی با اشاره به ثبت بافت تاریخی گرگان در فهرست آثار ملی در سال ۱۳۱۰ بهعنوان نخستین شهر تاریخی شمال کشورمی افزاید: این میدان و ساختمان شهرداری بهعنوان شاخصترین عنصر معماری آن، بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی شهر را نمایندگی میکنند و باید مورد توجه جدی قرار گیرند.
وی با تأکید بر اینکه ساماندهی این میدان موجب ارتقای ارزش افزوده املاک تجاری و مسکونی اطراف خواهد شد، ادامه می دهد: در شرایط کنونی، هر مسافر و گردشگری که وارد شهر گرگان میشود، نخستین تصویر خود از شهر را در این میدان به دست میآورد و ضروری است این تصویر در شأن تاریخ و فرهنگ گرگان باشد.
با توجه به اهمیت موضوع بازطراحی این پروژه را در دستور کار قرار داد تا یکی از مهمترین نمادهای تاریخی و اجتماعی شهر مرمت شود.
معاون عمرانی و زیربنایی شهرداری گرگان در این رابطه می گوید: شهرداری گرگان در هفتههای اخیر پروژه بازطراحی میدان شهرداری را آغاز کرده است این پروژه که با هدف بازآفرینی هویت تاریخی، بهبود کیفیت زندگی شهری، افزایش ایمنی عابران و روانسازی جریان ترافیک در دستور کار قرار گرفته و طبق برنامهریزیها تاکنون حدود ۸۰ درصد پیشرفت داشته است.
محسن کریمی می افزاید: در طراحی جدید میدان تلاش شده تا ترکیبی از مصالح سنتی و الگوهای مدرن شهری به کار گرفته شود. اما ابعاد و نحوه اجرا مطابق با استانداردهای روز و نیازهای جدید شهری بازطراحی شده است. به همین دلیل، میدان هم هویت تاریخی خود را حفظ میکند و هم برای شهروند امروزی جذاب و کارآمد است.
وی ادامه می دهد: در فاز نخست، پیادهروهای اطراف میدان با سنگفرش پنجمتری و فضای سبز حاشیهای در ارتفاع حدود یک متر ساماندهی شدهاند. همچنین مسیر ویژه نابینایان بهصورت استاندارد و با اصول ایمنی طراحی و اجرا شده تا دسترسی همه اقشار شهروندان به میدان تسهیل شود.
کریمی با بیان اینکه یکی از اقدامات شاخص این پروژه، حذف پلهای عابر پیاده قدیمی و ناکارآمد بود، می افزاید: این پلها به دلیل جانمایی نامناسب و کمعرض بودن خیابان، کارکرد مؤثری نداشتند و بیشتر به معضلی بصری و ترافیکی تبدیل شده بودند از این رو نسبت به جمعآوری این پلها اقدام شد تا هم فضای میدان زیباتر شود و هم ترافیک روانتر جریان پیدا کند.
به گفته وی، در حال حاضر با ایجاد خطکشیهای استاندارد و مسیرهای ایمن جایگزین، امنیت عابران پیاده تضمین و دسترسی به نقاط مختلف میدان سادهتر شده است.
معاون عمرانی و زیربنایی شهرداری گرگان از املاک نیمهتمام و فرسوده اطراف میدان به عنوان یکی از چالشهای این پروژه یاد می کند و می گوید: ساختمانهایی که به دلیل مشکلات حقوقی، اختلافات در نما یا کمبود سرمایه سالها نیمهکاره باقی ماندهاند که البته شهرداری برای حل این مشکل بستههای حمایتی در نظر گرفته است.
وی صدور پروانه تعمیرات رایگان، بخشودگی بخشی از عوارض را از جمله بسته های تشویقی در بازسازی املاک نیمهتمام اعلام می کند و می افزاید: برخی پروژهها بیش از ۱۰ سال به دلیل این اختلافات متوقف مانده بودند. اکنون با هماهنگیهای حقوقی و مدیریت شهری، اجرای این پروژهها از سر گرفته شده و قرار است با رعایت اصول طراحی، به تدریج تکمیل شوند.
بازطراحی و مرمت میدان شهرداری گرگان نشاندهنده تلاش جدی برای بازگرداندن هویت تاریخی و فرهنگی این شهر به قلب بافت قدیم است. این پروژه، با تلفیق اصول معماری سنتی و نیازهای شهری مدرن، نهتنها چهره میدان را بهبود میبخشد، بلکه امنیت و راحتی شهروندان، روانسازی ترافیک و افزایش جذابیت گردشگری را نیز تضمین میکند. در نهایت، موفقیت کامل این طرح مستلزم مشارکت فعال مالکان خصوصی است تا سیمای تاریخی میدان به شکل هماهنگ و پایدار بازآفرینی شود و تصویری شایسته از گرگان برای نسلهای آینده باقی بماند.
درباره نویسنده خبر
